مسلما بارها در بازار شاهد افزایش مداوم و روز به روز قیمت اجناس مختلف بوده اید و هر بار هم که دلیل این افزایش قیمت را جویا شده اید، با پاسخ یکسان «گران شدن قیمت ارز» روبرو شده اید.
اما سوالی که ممکن است در این مواقع برای خریداران پیش بیاید این است که چرا قیمت طلا از این قاعده کلی تبعیت نمی کند. یعنی برای مثال، چرا علی رغم افزایش قیمت بسیار زیاد بازارهای مالی در چند هفته گذشته، زمانیکه برای خرید طلا مراجعه می کنید، مشاهده می نمایید که قیمت این فلز گران بها نه تنها افزایش نیافته است، بلکه کاهش هم داشته است.
اما دلیل این عدم هماهنگی روند قیمت گذاری چیست؟ در ادامه تلاش می کنیم تا پاسخ این پرسش را به شما عرضه کنیم.
عوامل موثر بر قیمت طلا
طلا یک کالای جهانی محسوب می شود. به عبارت دیگر قیمت گذاری برای خرید طلا، علاوه بر اوضاع داخلی به وضعیت بازارهای جهانی هم بستگی دارد. تحقیقات و بررسی ها انجام شده در بازارهای داخلی و بین المللی نشان داده است که 4 فاکتور مهم و اصلی بر روند قیمت گذاری طلا تاثیر دارند که عبارتند از:
- نرخ معامله طلا در بازار جهانی: نرخ طلا در بازارهای جهانی معمولا به صورت قیمت پایه هر اونس اندازه گیری می شود. البته در زمان اشاره به وزن فلزات گران بها، از نوع خاصی از اونس استفاده می شود که به آن اونس تراوا می گویند و مقدار آن اندکی بیشتر از سی و یک گرم است.
- نهنگ های اقتصادی: یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت در زمان خرید طلا یا فروش آن، نهنگ های اقتصادی یا همان سیاست های کلی دولت ها است. منظور از نهنگ، آن دسته از بازیگران اصلی بازار های مالی (مانند سیاست ها کلی) است که به دلیل در اختیار داشتن اطلاعات خوب از بازار و حجم بالای معاملات، توانایی تاثیر گذاری و تغییر روند جرکت بازارهای مختلف را دارند.
- میزان عرضه تقاضا: یکی دیگر از عوامل و فاکتورهای تاثیر گذار و مهم دیگر در زمینه قیمت طلا، موضوع میزان عرضه و تقاضا است. منظور از عرضه و تقاضا، میزان و حجم درخواست های اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف برای خرید طلا یا فروش آن است. برای مثال بازارها بارها مشاهده کردند که درخواست های خرید عمده از سوی بازیگرانی مانند بانک های مرکزی، باعث افزایش قیمت در بازار شده است.
- نرخ دلار: عامل مهم دیگر بر قیمت خرید طلا یا فروش آن، نرخ خرید و فروش دلار (یا سایر ارزهای اصلی هر کشور) است. از آنجا که طلا یک کالای بین المللی است، نرخ گذاری آن با استفاده ازارزهای اصلی، به خصوص دلار انجام می شود. بنابراین بالا یا پایین رفتن قیمت ارز، در قیمت گذاری نهایی طلا برای خریداران نهایی موثر است.
اکنون که به صورت مختصر با این چهار عامل تاثیرگذار اصلی آشنا شدیم،اجازه دهید تا تاثیرات آنها را روی کالاها و بازارهای دیگری به جز بازار خرید طلا یا فروش آن مشاهده کنیم.
لوازم دیجیتال
لوازم دیجیتالی مانند گوشی همراه یا کامپیوتر یا لپ تاپ، از جمله کالاهایی هستند که به دلیل سرعت بالای حرکت فناوری در حوزه های مربوط به آنها، در دسته کالاهایی با چرخه کاری سریع قرار می گیرند. یعنی چرخه وارادات و فروش این کالاها معمولا زیر یک ماه زمان می برد. بنابراین این کالاها به شدت تحت تاثیر نوسانات قیمتی هستند و به سرعت و روزانه تغییر قیمت می دهند.
رمزارزها
رمزارزها یا همان ارزهای دیجیتال هم از جمله کالاهایی هستند که قیمت آنها دقیقا مانند قیمت خرید طلا یا فروش آن، به سرعت تحت تاثیر فاکتورها و عوامل تاثیرگذار قرار می گیرد. به همین دلیل است که قیمت های این بازار هم به صورت لحظه ای بالا و پایین می رود.
نیروی کار
نیروی کار یا همان نیروی انسانی به دو دسته کلی تقسیم می شود. دسته اول، آن دسته از نیروهای کار هستند که حداقل حقوق آنها به صورت سالیانه توسط قانون مشخص می شود. قیمت این دسته از افراد (حقوق پرداختی به آنها) در اثر عواملی مانند نرخ خرید و فروش دلار تغییر نمی کند، بلکه این قیمت سالانه و بر اساس تورم کلی تعیین می شود.
دسته دوم، آن دسته از نیروی کار است که با داشتن تخصص های گوناگونی مانند برنامه نویسی یا گرافیک یا ترجمه یا مانند به صورت فری لنسر (خویش فرما) در حال فعالیت هستند. این افراد قیمت مورد نظر خود برای ارائه خدمات را با توجه به عوامل تاثیر گذار، مانند افزایش یا کاهش قیمت دلار، اصطلاح می کنند.
مسکن
یکی دیگر از کالاهای اساسی که همه مردن به آن نیاز دارند، سرپناه یا مسکن است. مسکن از یک طرف مورد نیاز همه مردم است و از طرف دیگر میزان عرضه آن محدود است. به عبارت دیگر میزان ساخت و سالانه رقم مشخصی است که نمی توان ناگهان آن را به میزان زیاد افزایش داد.
در کل به دلیل عرضه محدود و تقاضای بالا، میزان خرید و فروش مسکن در مقایسه با سایر کالاها نسبتا کندتر است. علاوه بر این روند تغییر قیمت در این بازار معمولا مثبت است. یعنی به ندرت شاهد کاهش قیمت در بازار مسکن هستیم.
کالاهای عمومی
زمانی که از کالاهای عمومی صحبت می کنیم، منظور ما وسایل و کالاهایی مانند اسباب خانه (تلویزیون، یخچال، فریزر و مانند آن) است که فرایند واردات آنها به کشور زمان بر است. بنابراین واردکنندگان معمولا در هر بار واردات، تعداد زیادی از محصول را به صورت یکجا وارد می کنند که از آن با عنوان پارت یاد می شود.
معمول بازار به این صورت است که قیمت تمام اجناس وارداتی در یک پارت یکسان باقی می ماند و افزایش یا کاهش قیمت، بعد از تمام شدن پارت فعلی، بر روی پارت وارداتی بعدی اعمال می شود.
خودرو
یکی دیگر از محصولات اصلی خودرو است. قیمت گذاری خودرو به عنوان یک محصول تولید شده در کارخانه، تابع سه مشخصه است که عبارتند از الف) قیمت مواد اولیه، ب) قیمت نیروی انسانی و ج) قیمت نصب و نگهداری ماشین آلات.
همانطور که پیش از این گفته شد، قیمت نیروی انسانی به صورت سالانه تغییر می کند. قیمت و هزینه های مرتبط با دو فاکتور دیگر هم از جمله مواردی هستند که فرایند تغییرات قیمت ها در آنها کند است.
بر این اساس خودرو یا هر محصول دیگر تولید شده در کارخانه باید دارای روند تغییر قیمت کندی باشد. متاسفانه به دلیل بحث دلال بازی این روند تغییر قیمت استاندارد، دچار تغییر شده است.
سخن آخر
در کل می‌توان اینگونه نتیجه گیری کرد که نحوه برخورد کالاهای مختلف در برابر عوامل تاثیرگذار بر قیمت متفاوت است. بعضی مانند طلا یا رمزارزها رفتاری کاملا بدون مقاومت دارند و برای مثال قیمت طلا به سرعت تحت تاثیر عوامل تاثیرگذار، بالا یا پایین می رود. برخی دیگر مانند مسکن یا نیروی کار، روند تاثیر پذیری بسیار کندتری دارند و تاثیر رفتار عوامل تاثیرگذار در آنها با تاخیر بسیار زیاد مشاهده می شود.
